Κυριακή 23 Δεκεμβρίου 2018

Ο Μεσσίας ως άρχοντας της ειρήνης

25 Δεκεμβρίου
Ἡ κατὰ σάρκα γέννησις τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ
Η προφητεία Ησα θ΄ 6-7 είναι συντεταγμένη σε ποιητική μορφή και βρίσκεται στο τέλος μιας ευρύτερης ενότητας που αρχίζει από το 6οκεφάλαιο του βιβλίου και περιέχει διάφορες προφητείες με πιο γνωστή εκείνη που εξαγγέλλει τη γέννηση του Εμμανουήλ στο ζ´ 14. Στην εξαγγελία ότι θα γεννηθεί ένα παιδί που το όνομά του σημαίνει «Ο Θεός είναι μαζί μας» η κραυγή «παιδίον ἐγεννήθη ἡμῖν» που περιέχεται στην τελευταία προφητεία της ενότητας επέχει θέση διαβεβαίωσης που αναπτερώνει τις ελπίδες της κοινότητας ότι αυτό θα πραγματοποιηθεί σύντομα.

Βασιλεία των Ουρανών και Λαϊκό Κράτος

Βίβλος και Πολιτική
Το θέμα “Βίβλος και Πολιτική” είναι πολύπλευρο και μπορεί να το προσεγγίσει κανείς από πολλές και διαφορετικές οπτικές γωνίες. Στην παρούσα μελέτη αναζητούνται γενικές αρχές με καθολική ισχύ σε ολόκληρη τη Βίβλο και όχι επιμέρους και κατά περίπτωση προσεγγίσεις του θέματος “Πολιτική”.
Από την ανάλυση των σχετικών βιβλικών κειμένων καθίσταται σαφές ότι η ανάληψη συγκεκριμένης δράσης προς την κατεύθυνση της ριζικής αλλαγής των υφιστάμενων κοινωνικών δομών και η συστηματική μελέτη και επεξεργασία κάποιας εναλλακτικής πρότασης για την ισοπολιτεία, τη δικαιοκρισία και την οικονομία που θα αντικαταστήσει τους ισχύοντες εξουσιαστικούς και ωφελιμιστικούς όρους της οικονομίας της αγοράς όχι μόνον δεν είναι ασύμβατη με τη Βίβλο, αλλά απορρέει από αυτήν ως βασικό μέλημα και προτεραιότητα του εμπνεόμενου από το όραμα της Βασιλείας των Ουρανών χριστιανού.

Παρασκευή 28 Σεπτεμβρίου 2018

Everything in the Scriptures is God's Word (2Ti 3:16)

Although both the writings of the Church Fathers and the decisions of the ecumenical and local Synods describe the Bible as "divine”, one cannot find atheoreticalapproach of the meaning of the term, neither a development of a systematic teaching for the coordination of the divine and human factor in Bible. The question of “God’s word” in the Greek-Orthodox literature arises at the end of 18thcentury and onwards, probably under the influence of scholastic theological speculations that were developed by western theologians. From St. Nicodemus of Mount Athos to the theologians of the 20th century the theological thought was based on the distinction between texts written “by inspiration” and those written “under supervision” of God.
Nowadays,biblical scholarship and systematic theological approach agree that the inspiration of the Bible is understandable only within the frameof community.The testimonyoftheScripturedoesnotrefertoanobjectivelyreliablesourcebuttothelivingtraditionofthepeopleofGodand couldnothaveanyauthorityoutside the place of Church.

Τρίτη 28 Αυγούστου 2018

Ο αγγελιοφόρος του Θεού

29 Αυγούστου: Μνήμη της αποτομής της τιμίας κεφαλής του Ιωάννου του Προδρόμου

Η ανάγνωση του κειμένου του προφήτη Μαλαχία στον τελευταίο πανηγυρικό Εσπερινό του λειτουργικού έτους λειτουργεί ως μια προειδοποίηση και μια πρόκληση για τους πιστούς όλων των εποχών. Οι πολιτικές δυνάμεις της εποχής κατόρθωσαν να κλείσουν το στόμα του τελευταίου προφήτη αποκεφαλίζοντάς τον, το μήνυμά του όμως ηχεί ακόμα επίκαιρο, δυο χιλιάδες χρόνια μετά: το νέο λειτουργικό έτος που ανατέλλει πρέπει να βρει τους πιστούς έτοιμους να υποδεχτούν τον Χριστό.

Σάββατο 18 Αυγούστου 2018

Πλούτος και χριστιανική πίστη

Ο Χριστός ζητάει ολόκληρο τον άνθρωπο και όχι απλώς την τήρηση κάποιων εντολών του. Γιατί γνωρίζει ότι όσο ο άνθρωπος, παρά την πίστη του στον Θεό, επιμένει να αναζητά ασφάλεια σε επίγεια στηρίγματα, θα επιλέγει δρόμους και πολιτικές που θα εξουθενώνουν άλλους ανθρώπους. Γι’ αυτό ο Θεός ζητάει συνεργάτες, όχι δουλικούς υπηρέτες που εκτελούν τις εντολές του. Μόνο συνεργάτες του Θεού, άνθρωποι ελεύθεροι, μπορούν να αγωνιστούν μαζί με τον Θεό για τον ερχομό της βασιλείας του. Δουλικοί υπηρέτες, παγιδευμένοι μέσα στον πλούτο της λογικής τους, που αποζητούν τη σιγουριά και την προσωπική τους εξασφάλιση, μόνο για τον εαυτό τους μπορούν να παλέψουν.

Σάββατο 11 Αυγούστου 2018

Τα όρια της συγχωρετικότητας

Κυριακή ΙΑ´ Ματθαίου
Aπό τη στιγμή που δεν συγχωρεί κανείς τον συνάνθρωπό του δηλώνει ότι δεν αποδέχεται την ευεργεσία που του πρόσφερε ο Θεός· κατά συνέπεια, ακόμα κι αν είναι βαφτισμένος χριστιανός, βιώνει τον Θεό και τη σχέση του μαζί του ακριβώς όπως ένας άνθρωπος που δεν είναι χριστιανός.

Σάββατο 4 Αυγούστου 2018

Η δύναμη της προσευχής και της νηστείας

Κυριακή Ι´ Ματθαίου
Σήμερα πολλοί χριστιανοί έχουν πάψει πια να πιστεύουν στην αποτελεσματικότητα των μέσων που διαθέτουν για να αλλάξουν τον κόσμο. Κατανοούν την προσευχή και τη νηστεία σαν θρησκευτικές υποχρεώσεις τους, σαν μέσα που εξασφαλίζουν την ατομική τους σωτηρία και όχι ως μέσα για να επιτύχουν τη μεταμόρφωση της κοινωνίας. Όμως, όταν η προσευχή περιορίζεται σε αιτήματα για την ατομική ευημερία και δεν έχει ως στόχο και προοπτική τον κόσμο ολόκληρο, όταν η προσευχή δεν είναι ένας ειλικρινής διάλογος με τον Θεό προκειμένου να οδηγηθεί κανείς σε ορθές επιλογές στη ζωή του, αλλά γίνεται από ανάγκη ή από φόβο, τότε δεν έχει κανένα αποτέλεσμα. Και αν η νηστεία δεν είναι μια συνειδητή πράξη παραίτησης από ορισμένα αυτονόητα δικαιώματα, όπως είναι π.χ. το φαγητό, όταν δεν αποτελεί μια συνειδητή δήλωση ότι είναι κανείς έτοιμος να θυσιάσει κάτι από τον εαυτό του υπέρ των άλλων και του κόσμου ολόκληρου, τότε είναι άχρηστη.

Τετάρτη 1 Αυγούστου 2018

Ο πρωτομάρτυρας Στέφανος, πρότυπο χριστιανικής αγιότητας

2 Αυγούστου: Ανακομιδή του λειψάνου του πρωτομάρτυρα Στεφάνου
Ένα από τα πιο λαμπρά παλικάρια της τιμά, σύμφωνα με το λειτουργικό τυπικό της ανατολικής παράδοσης, η Εκκλησία στις 2 Αυγούστου· τον πρώτο χριστιανό που έμελλε να συνειδητοποιήσει με τον πιο φρικτό και απάνθρωπο τρόπο το πόσο δύσκολο είναι να θέλει κανείς να αλλάξει τον κόσμο χωρίς να ασκήσει βία. Ο διάκονος Στέφανος ήταν ο πρώτος από τις εκατοντάδες χιλιάδες των μαρτύρων που με το αίμα τους στερέωσαν το οικοδόμημα της Εκκλησίας∙ ήταν ο πρώτος από εκείνη την ατέλειωτη σειρά των ηρώων που επί τρεις ολόκληρους αιώνες γύριζαν πρόθυμα την πλάτη τους στο μαστίγιο ή στο ραβδί του βασανιστή, που δεν δίσταζαν να πέσουν στη φωτιά ή στα θηρία και που έσκυβαν χωρίς αντίσταση το κεφάλι τους στο σπαθί του δημίου, προκειμένου να αποδείξουν σε όλον τον κόσμο ότι υπάρχει μια αλήθεια για την οποία αξίζει τον κόπο ακόμη και να πεθάνει κανείς και ότι η διάδοση της αλήθειας αυτής δεν είναι το αποτέλεσμα βίαιης επιβολής αλλά αυτοθυσίας.

Τετάρτη 25 Ιουλίου 2018

Η υπέρβαση των διακρίσεων στην Εκκλησία

26 Ιουλίου: Μνήμη της αγίας οσιομάρτυρος Παρασκευής
Ο ρόλος της αγίας Παρασκευής στη διάδοση του Ευαγγελίου στη Ρώμη και στην Ιταλία υπήρξε πραγματικά καθοριστικός. Ο ζήλος της και ο αγώνας της, που έφτασε μέχρι την προσφορά του ίδιου του εαυτού της, στήριξαν και δυνάμωσαν την τοπική εκκλησία της εποχής, και σύντομα κατέστησαν τη χριστιανική πίστη γνωστή στα πέρατα της οικουμένης. Ο αγώνας όμως εκείνος που άρχισε με τον Στέφανο και συνεχίστηκε με την Παρασκευή και τους άλλους μάρτυρες των τριών πρώτων χριστιανικών αιώνων δεν τελείωσε· το όραμα του αποστόλου Παύλου για μια κοινωνία ανθρώπων που ενωμένοι με τον Χριστό θα ξεπεράσουν όλες τις διακρίσεις, εθνικές, θρησκευτικές, κοινωνικές, παρά τους ποταμούς αίματος μυριάδων ανδρών και γυναικών δεν επιτεύχθηκε ακόμα.

Σάββατο 21 Ιουλίου 2018

Η κοινωνική διάσταση της θείας Ευχαριστίας

Κυριακή Η´ Ματθαίου
Στη συνείδηση πολλών χριστιανών έχει επικρατήσει μια ευσεβιστική, ατομιστική ή, στη χειρότερη περίπτωση, εθιμοτυπική αντίληψη για τη σημασία της μετοχής στο μυστήριο. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που κοινωνούν πιστεύοντας ότι λαμβάνουν τη θεία μετάληψη ως έπαθλο για τη νηστεία τους ή και την αρετή τους, “έτσι για το καλό”, για να τους βοηθήσει ο Θεός στις επαγγελματικές ή όποιες άλλες επιδιώξεις τους και ακόμη, επειδή έτσι είναι το έθιμο. Μια τέτοια αντίληψη για τη θεία Ευχαριστία όμως υποβιβάζει το μυστήριο σε μια πράξη ατομικής ευσέβειας ή και μαγικής τελετής. Είναι καιρός, λοιπόν, όσοι θέλουν να αυτοπροσδιορίζονται ως συνειδητοί χριστιανοί να ξανασκεφτούν ότι μετέχοντας στο μυστήριο της θείας Ευχαριστίας, μετέχουν σε μια πράξη ολόκληρης της κοινότητας, όπου καταργούνται όλα τα διαχωριστικά, κοινωνικής θέσης, φύλου, πεποιθήσεων, κ.λ.π., που κρατούν τους ανθρώπους χωρισμένους μεταξύ τους. Μετέχουν σε ένα κοινό τραπέζι, όπου παρακάθονται αδελφωμένοι εχθροί και φίλοι, πλούσιοι και φτωχοί, για να τραφούν με το σώμα του Χριστού που απομακρύνει τον φόβο του θανάτου, δημιουργώντας έτσι την απαραίτητη προϋπόθεση για την υπέρβαση των ανταγωνισμών στις μεταξύ των ανθρώπων σχέσεις. Και είναι προφανές ότι μόνον όταν οι ανθρώπινες σχέσεις πάψουν να χαρακτηρίζονται από τον ανταγωνισμό που προκαλείται από τον φόβο του θανάτου και γίνουν αδελφικές, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες κοινωνίες θα πάψουν να υφίστανται.

Σάββατο 14 Ιουλίου 2018

Η ενότητα δόγματος και ήθους στην καθημερινή ζωή των χριστιανών

Κυριακὴ τῶν ἁγίων καὶ θεοφόρων Πατέρων 
τῆς ἐν Χαλκιδόνι Δ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου
Οποιαδήποτε δογματική διατύπωση αποκομμένη από τη ζωή είναι στην πραγματικότητα κενό γράμμα άσχετο με την πίστη, και αυτή ακριβώς είναι η παθογένεια του σύγχρονου φουνταμενταλισμού που απειλεί να αλώσει ένα σημαντικό κομμάτι της Εκκλησίας. Όπως ακριβώς η Εκκλησία δεν είναι μια θρησκευτική έκφραση, έτσι και η Θεολογία δεν είναι στοχασμός πάνω σε κάποιες χριστιανικές απόψεις. Αν η ορθή πίστη δεν εκφράζεται μέσα από συγκεκριμένο τρόπο ζωής, τότε καταντά θρησκευτική εκδήλωση, μέσα από την οποία επιχειρεί κανείς να εξευμενίσει τον Θεό προκειμένου να πετύχει τους δικούς του ατομικούς στόχους, συμπεριλαμβανομένης της εξουδένωσης όσων θεωρεί αντιπάλους του, και όχι προσπάθεια καλλιέργειας πραγματικής σχέσης με τον Θεό.

Σάββατο 2 Ιουνίου 2018

Ο άγιος του Ισραήλ

Κυριακή των Αγίων Πάντων

Σχόλιο στο Α΄ Ανάγνωσμα του Εσπερινού: Ησα μγ΄ 9-14

Τρείς περίπου αιώνες πριν από τον Αριστοτέλη η προφητική σκέψη θα περιγράψει τον Θεό ως τον μοναδικό όντα εκτός της Ιστορίας που κινεί τα πάντα εντός της Ιστορίας. Καθώς βρίσκεται εκτός της Ιστορίας ο Θεός δεν δεσμεύεται από τίποτε, επομένως ούτε από τον χρόνο. Εφόσον για τον Θεό δεν υπάρχει παρελθόν, παρόν και μέλλον μπορεί να βλέπει τα πάντα από την αρχή μέχρι το τέλος, μπορεί επομένως να προβάλλει το θέλημά του στο μέλλον, να το ανακοινώνει και στη συνέχεια να το πραγματοποιεί όπως ακριβώς το ανακοίνωσε.


Σάββατο 12 Μαΐου 2018

Η πνευματική τυφλότητα

Κυριακή του Τυφλού

Οι Φαρισαίοι στους οποίους οδηγείται ο πρώην τυφλός δεν αρνούνταν τον Θεό ούτε τη δυνατότητά του να κάνει θαύματα ούτε το ίδιο το θαύμα αμφισβητούν. Στο απόλυτα τεκμηριωμένο και λεπτομερειακά δομημένο θεολογικό τους σύστημα όμως δεν χωράει ο Χριστός. Προτιμούν, λοιπόν, την ασφάλεια της θεολογικής τους βεβαιότητας από τον κίνδυνο της ενδεχόμενης πτώσης σε αίρεση και αρνούνται την περαιτέρω διερεύνηση του θέματος, χάνοντας έτσι τη δυνατότητα της συνάντησης με τον Χριστό.

Σάββατο 5 Μαΐου 2018

Η αληθινή λατρεία του Θεού

Κυριακή της Σαμαρείτιδος

Το γεγονός ότι ο Χριστός επιλέγει ως συνομιλητή του μια γυναίκα, αλλόφυλη και αιρετική και, μάλιστα, είναι αυτή που αξιώνεται να γίνει η πρώτη απόστολος του Ιησού Χριστού, ενώ οι περήφανοι για την καταγωγή και την ορθοδοξία τους μαθητές, μένουν στο περιθώριο να κοιτάζουν γεμάτοι απορία τον Δάσκαλό τους, στέλνει ένα αναμφίβολα επίκαιρο, αλλά και πολυσήμαντο για τη σύγχρονη εποχή μήνυμα.

Σάββατο 28 Απριλίου 2018

Η δύναμη του λόγου του Θεού

Κυριακή του Παραλύτου

Τόσο τα αποστολικά όσο και τα ευαγγελικά αναγνώσματα των Κυριακών της περιόδου από το Πάσχα ως την Πεντηκοστή αναφέρονται σε διάφορα θαύματα που κάνουν ο Ιησούς ή οι απόστολοι στο όνομά του. Στόχος των αφηγήσεων αυτών δεν είναι ο εντυπωσιασμός των ακροατών με την περιγραφή της δύναμης του Ιησού, αλλά συνιστούν ένα διαφορετικό τρόπο διδασκαλίας για το ποιος είναι ο Ιησούς και ποιο είναι το έργο του. Τα θαύματα είναι δείκτες αυτού που αποκαλείται “Βασιλεία του Θεού” και γι’ αυτό οι σχετικές αφηγήσεις διαβάζονται κατά την αναστάσιμη περίοδο, καθώς περιγράφουν παραστατικά τον καινούργιο κόσμο που επαγγέλλεται ο Χριστός και αγωνίζονται οι χριστιανοί να πραγματώσουν. 

Παρασκευή 27 Απριλίου 2018

Η αναγκαιότητα του διαθρησκειακού διαλόγου

Ελληνο – Ιρανική Διαθρησκειακή Συνάντηση Διαλόγου Ορθοδοξίας – Σιιτικού ΙσλάμΔιαχρονική Προσέγγιση Ισλάμ – Χριστιανισμού: Προκλήσεις και προοπτικές 
Greek – Iranian Meeting on Interfaith Understanding: Diachronic Rapprochment Between Christianity and Islam:Perspectives and Challenges
Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας Βόλος / Μελισσιάτικα 26 – 28 Απριλίου 2018.

Ο διαθρησκειακός διάλογος δεν σχετικοποιεί την πίστη όσων μετέχουν σ’ αυτόν, οδηγώντας στον συγκρητισμό, ούτε ο στόχος των διαλόγων μπορεί να είναι η παραγωγή ενός νέου, από όλους αποδεκτού, θρησκειακού τύπου. Διάλογος δεν σημαίνει την κατά ιεραποστολικό τρόπο προσπάθεια μεταστροφής των ανθρώπων. Αντίθετα ο διάλογος αποσκοπεί στην προβολή των πλέον αυθεντικών στοιχείων της κάθε θρησκευτικής παράδοσης, προκειμένου να αναζητηθούν τρόποι συνεργασίας και αλληλοκατανόησης των ανθρώπων.

Σάββατο 21 Απριλίου 2018

Η θέση των γυναικών στην Εκκλησία

Κυριακή των Μυροφόρων (Μαρ ιε΄ 43 – ις΄ 8)

Η ανάσταση του Χριστού έχει ανατρέψει όλα τα δεδομένα, έχει φέρει μια εντελώς νέα κατάσταση πραγμάτων, που υπόσχεται έναν κόσμο δίκαιο, ευτυχισμένο, χωρίς φόβους, χωρίς ανισότητες και διακρίσεις. Το πρώτο μεγάλο βήμα προς τον νέο αυτόν κόσμο, προς αυτό που χαρακτηρίζεται ως Βασιλεία του Θεού, έγινε με την ανάσταση του Χριστού. Όμως μένουν αρκετά βήματα ακόμη, και μάλιστα δύσκολα βήματα, καθώς ο παλιός κόσμος δεν παραδίδεται εύκολα, αλλά ανθίσταται σθεναρά. Η χωρίς διακρίσεις και ανισότητες κοινωνία, όπου όλοι θα νιώθουν και θα είναι αδέλφια, δεν επιτεύχθηκε ακόμη, αλλά οι γυναίκες, παρά τους αγώνες τους και τις κατακτήσεις τους, παραμένουν και σήμερα ουσιαστικά δέσμιες μιας κατάστασης ανισότητας που δημιούργησε ο παλιός κόσμος, και η οποία ανισότητα εκδηλώνεται καθημερινά σε προσωπικό και σε κοινωνικό επίπεδο. Όταν κάθε μορφής διάκριση καταργηθεί, τότε όλοι θα βεβαιωθούν ότι ο Χριστός πραγματικά αναστήθηκε, τότε θα έχει γίνει άλλο ένα μεγάλο βήμα προς τη Βασιλεία του Θεού.

Δευτέρα 16 Απριλίου 2018

Σάββατο 31 Μαρτίου 2018

Χριστιανική πίστη και κοινωνική αλληλεγγύη

Φιλανθρωπική Εκδήλωση του ΠολιτιστικούΣυλλόγου Γαλάτιστας

Τα μέλη της Εκκλησίας, σε αντίθεση με τα μέλη ενός πολιτικού κόμματος, δεν εντάσσονται σ’ αυτήν επειδή συμφωνούν με τις γενικές θέσεις που προκύπτουν από τη Βίβλο, αλλά επειδή ανταποκρίνονται στην πρόσκληση του Χριστού να αποτελέσουν ένα σώμα με κοινό συνεκτικό μεταξύ τους στοιχείο όχι την εξυπηρέτηση των ατομικών τους επιδιώξεων και συμφερόντων, αλλά την αγάπη, το άνοιγμα του ενός προσώπου προς το άλλο. Γι’ αυτό τα μέλη της Εκκλησίας δεν είναι σύντροφοι”, μέλη της ίδιας οργάνωσης, αλλά αδελφοί που αναγνωρίζουν τον ίδιο Πατέρα. Έτσι, μέσα στην Εκκλησία οι σχέσεις καθορίζονται από την αρχή: «μηδεὶς τὸ ἑαυτοῦ ζητείτω ἀλλὰ τὸ τοῦ ἑτέρου» (Α΄Κο 10:24). Σε μια τέτοια χωρίς ίχνος ανταγωνισμού κοινότητα επομένως ουδείς είναι ξένος, δυνατός ή αδύνατος.

Σάββατο 24 Μαρτίου 2018

Τοῦ ἀπ᾽ αἰῶνος μυστηρίου ἡ φανέρωσις


Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου

Τὸ ἀπ᾽ αἰῶνος μυστήριον ἀνακαλύπτεται σήμερον,
καὶ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ υἱὸς ἀνθρώπου γίνεται,
ἵνα τοῦ χείρονος μεταλαβὼν μεταδ μοι τοῦ βελτίονος·
ἐψεύσθη πάλαι Ἀδὰμ καὶ θεὸς ἐπιθυμήσας οὐ γέγονεν·
ἄνθρωπος γίνεται Θεός, ἵνα θεὸν τὸν Ἀδάμ ἀπεργάσηται.
(Δοξαστικό των Αίνων της 25ης Μαρτίου)   

Σάββατο 10 Μαρτίου 2018

Μια ... ρεαλιστική πρόταση ζωής


Η πρόταση του Χριστού: «Όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσει· όποιος όμως χάσει τη ζωή του εξαιτίας μου και εξαιτίας του ευαγγελίου, αυτός θα τη σώσει» φαίνεται να προσκρούει, όπως άλλωστε και το σύμβολο του σταυρού, σε κάθε ανθρώπινη λογική. Παρά το λογικώς παράδοξο όμως της φράσης, το πόσο ρεαλιστική μπορεί να είναι μια πρόταση, που καλεί τους ανθρώπους να απαρνηθούν και να θυσιάσουν αυτό που περισσότερο από ο,τιδήποτε άλλο επιθυμούν προκειμένου να το κερδίσουν, προκύπτει εύκολα από μια απλή αλλά διερευνητική ματιά στη σύγχρονη πραγματικότητα.

Σάββατο 13 Ιανουαρίου 2018

Η επικαιροποίηση των αρχαίων προφητειών

Ματ δ΄ 12-17
Ως λόγος Θεού οι προφητείες έχουν αιώνια ισχύ και απευθύνονται στους πιστούς όλων των εποχών. Αναπτέρωσαν το ηθικό των αιχμάλωτων στη Μεσοποταμία Ιουδαίων και έδωσαν στους Ιουδαιους της εποχής του Ιησού τη δυνατότητα να τον αναγνωρίσουν και να τον ακολουθήσουν. Απευθύνονται όμως και στον νέο Ισραήλ, στους σύγχρονους χριστιανούς. Τους υπενθυμίζουν ότι η απελπισία δεν είναι ανίκητη· ότι «φως λαμπρό» μπορεί να φωτίσει και τα δικά τους σκοτάδια και να τους οδηγήσει έξω από τα αδιέξοδα που βιώνουν. Αρκεί να μην κάνουν τα λάθη του παλιού Ισραήλ. Αρκεί να δουν τις παλιές προφητείες όχι ως εξαγγελίες πονομίων για τους ίδιους, αλλά ως οδοδείκτες για μια αληθινή σχέση με τον Θεό, ξεκινώντας από το τελευταίο μήνυμα του Προδρόμου και το πρώτο του Χριστού: Μετάνοια.